Karadeniz balık çeşitleri Hamsi, Palamut, Lüfer, Çinakop(Çinekop), Tekir, Kolyoz, Kalkan, Pisi, Çaça (Papalina) ve Mezgit şeklinde sıralanabilir. Balıkçılık denildiğinde ilk akla gelen Karadeniz balık türleri açısından da zengin bir bölgedir. Ülkemizdeki yıllık toplam balık üretiminin %70'i Karadeniz'den sağlanmaktadır.
Karadeniz, Kırklareli'den Artvin’e kadar ülkemizin kuzeyini tamamen kaplayan bir denizdir. Kıyı uzunluğu 8.350 km, alanı 461.000 kilometrekare ve derinliği bazı noktalarda 2.210 metredir. Kapalı bir deniz olması, 200 metreden fazla derinlikteki bazı noktalardan doğal hidrojen sülfür boşalımı nedeniyle Karadeniz balık çeşitleri azalmaya başlamıştır. İnsan kaynaklı deniz kirliliği ve yanlış avlanma da balık sayısındaki azalmayı hızlandırmaktadır.
Kirlilik ve diğer sebeplerden dolayı Karadeniz balıkları olan Uskumru, Torik, Mersin, Domuz Balığı ve Lüfer balığının büyüğü olan Kofana balığına neredeyse hiç rastlanmamaktadır. Hatalı avlanma nedeniyle en ünlü Karadeniz balıkları olan hamsi bile maalesef risk altındadır. Bu yüzden kalan balıkların kıymetini bilmeli ve dikkatli olmalıyız. Ülkemizin beslenme kültürüne ve damak tadına uymadığı için avlanmayan Yunus, Kaya balığı, Vatoz gibi balıklara Karadeniz'de sık sık rastlanmaktadır. Ancak ağlara yakalandıklarında tekrar denize bırakılmaktadırlar.
Karadeniz balık çeşitleri listesi:
Mezgit (Tavuk) Balığı
Mezgit balığı, Marmara ve Karadeniz’de bol bulunan bir balıktır. Mezgit tavuk balığı olarak da bilinir. En büyükleri 40 cm boyuna kadar ulaşabilir. Hamsi sürüleriyle avlanan mezgit balığı, kış sonu ilk bahar başlarında üreme dönemine girer. Beyaz eti ve lezzeti sayesinde sevilerek tüketilen iri bir balıktır. Her mevsim balıkçılarda bulunabilir.
Hamsi Balığı
Hamsi hem Karadeniz’de hem de Marmara denizinde yaşayabilmektedir. Sürüler halinde yaşarlar ve boyları 18 santimetreye ulaşabilir. Karadeniz ile özdeşleşmiş bir balık türüdür. Kasım-Mart ayları arasında beslenme ve üreme için kıyı şeridine yaklaşan hamsi, gündüz derinde, geceleri ise yüzeye yakın bulunur. 18-20 derece arası sıcaklıklarda 4 yıl yaşayabilirler. Dişi hamsi balığı üreme döneminde 25 ila 55 metre arasındaki derinliklerde ortalama 40.000 civarı yumurta bırakmaktadır.
Palamut Balığı
Palamut balığı, Karadeniz kıyı şeridinde sürü halinde yaşayan etçil büyük bir balık türüdür. Palamut balığı boyutlarına göre farklı adlandırılırlar. Gereğinden fazla ve yanlış avlanma nedeniyle Palamut balığı büyüklerine rastlanmamaktadır.
Lüfer Balığı
Lüfer balığının en bilinen özelliği kendinden büyük balıklara bile saldırabilen bir balık olmasıdır. Çift sırt yüzgeci ve iri dişlere sahip güçlü çeneleri ile küçük balık sürülerinin denizlerdeki kabusudur. Lüfer boyu 110 cm ve ağırlıkları da 12 kg olabilmektedir. Lüfer balığı ılıman iklime sahip sığ sularda sürü halinde yaşar ve 10m ile 200m arasındaki derinlikte avlanır. Kıyılarda ve kayalık yerlerde hem avlanır hem de yumurtlarlar. Lüfer balığı boyuna göre farklı isimlendirilen çeşitleri mevcuttur. Karadeniz kıyılarında yumurtlayan lüfer balığı Marmara ve Ege üzerinden Akdeniz’e göç eder.
Tekir Balığı
Tekir balığı, kırmızı rengi ile diğer balıklardan kolay ayrılır, fakat barbun balığı ile karıştırılan bir balıktır. Tekir ile barbun birbirine çok benzer. Göz hizasına kadar olan ağzı, sırt yüzgecindeki siyah benekler ve baş kısmının oval şekli sayesinde Barbunya balığından ayrılabilir. Kırmızı ve pembe renkli pulları olan tekir balığı, iki adet bıyığı ile kolayca tanıyabileceğiniz ince yapılı bir balıktır. Genel olarak 15-25 cm arasında yetişkin olan tekir üremek için kıyılara yaklaşır.
Kolyoz Balığı
Kolyoz ince uzun yapısı ile genelde bir füzeye benzetilir. Başındaki deri çok ince olduğundan, yetişkinlerin beyni görünür. Mavimsi siyah ve gümüş renkli dalgalı desenleri uskumru balığı ile karıştırılmasına neden olur. Hava kesesi olmayan kolyoz diğer balık türleri gibi pişirilmez, daha çok salamurası yapılır.
Kalkan Balığı
Kalkan balığı, lezzeti nedeniyle ekonomik değeri çok yüksek olan bir balık türüdür. 20 metre ile 70 metre arasındaki derinliklerde deniz dibindeki kumda yatıp kamufle olarak yaşayan yassı bir balıktır. Deniz dibindeki kabuklular ve planktonlar ile beslenirler. Görüntüleri oval ya da yuvarlağa yakın olan kalkan balığının derisinde pul yoktur. Ortalama 50-70 cm boya ve 20 kg ağırlığa ulaşabilmektedir. Dişi kalkan balığı yaz aylarındaki üreme döneminde 10 -15 milyon civarı yumurta bırakır.
Pisi Balığı
Kalkan balığı gibi yassı bir balık olan Pisi balığı görünüş olarak yuvarlak değil daha çok baklava dilimine benzer. İki gözü de sağ tarafında bulunan ilginç bir balıktır. Renkleri sayesinde iyi gizlenirler. Pisi balığı üreme döneminde daha derin alanlara giderek buralarda yumurtlar. Yetişkin pisi balığı 50 cm boyutlarına kadar ulaşabilir. Karadeniz’de kalkan balığı gibi değerli bir balıktır.
Çaça (Papalina) Balığı
Çaça balıkları, gümüş rengi pulları nedeniyle gümüş balığı olarak da adlandırılırlar. Göç yolları üzerinde olduğu için, Karadeniz’de de çok bulunurlar. Omega yağları ve vitaminler açısından zengin olan Çaça balığı Ege Bölgesi'nde papalina olarak adlandırılır.
Karadeniz balıkları olan istavrit, zargana, karagöz gibi birçok balıktan bahsetmedik bile. Her mevsim ulaşılabilen bu balıkların yanlış ve aşırı avlanma nedeniyle üremek için başka kıyı ve denizlere göç ederler. Yeterli boyutlara ulaşmayan balıkları avlamak, yumurta ve yumurtlama alanlarına zarar veren avlanma araçları (trol ağları-projektör aydınlatma) kullanmak kesinlikle yasak olan uygulamalardır. Gelecek nesilleri balık gibi zengin bir besin kaynağından mahrum bırakmamak ve deniz ekosistemini bozmamak için avcılık kurallarına uymalı ve denizlerimize sahip çıkmalıyız.
