Başlıca Akdeniz balık türleri Akya balığı, Barbunya balığı, Çipura, Lüfer, Levrek, Orfoz, Papağan balığı ve Sinarit şeklinde sıralanabilir. Bunların dışında köpekbalığı, vatoz, trakonya gibi tehlikeli balık türleri de bulunmaktadır. Akdeniz balık çeşitleri alt türleriyle birlikte 712 balık türünden oluşmaktadır.
Akdeniz, dünyanın en büyük iç denizi olup ortalama derinliği 1500 metredir. Akdeniz’de, yüzeyden dibe doğru akıntıların etkisiyle dipteki oksijen miktarı, Karadeniz ve Marmara Denizi’ne göre daha fazladır.
Doğu Akdeniz, denizlerimiz arasında besleyici elementler bakımından en fakiridir. Yüksek sıcaklık, tuzluluk ve akarsular bakımından fakir olması, bölgedeki yaşamı oldukça kısıtlamıştır. Yüzey buharlaşması sonucu besleyici elementlerin dibe çökmesi, Cebelitarık Boğazı’ndan yüzey akıntılarıyla fakir Atlas Okyanusu sularının girmesi ve dipten Atlas Okyanusu'na Akdeniz’in besleyici elementlerinin çıkışı da bu durumun sebeplerindendir. Doğu Akdeniz’e hatta Akdeniz’in tümüne besleyici elementlerin azlığı nedeniyle “Mavi Çöl” denir.
Yakın zamana kadar başka hiç bir denizle bağlantısı olmayan Akdeniz, Süveyş Kanalı’nın açılması ile Kızıldeniz ile bağlanmıştır. Göçmen türler nedeniyle bugün Akdeniz’de 90 dan fazla yeni balık türü bulunmaktadır.
Akdeniz Balık Çeşitleri
Akya Balığı ve Özellikleri
Balık Türü : Akya Familya : Lichiidae Latince adı : Lichia amia İngilizce adı : Lear fish
Akdeniz balık çeşitlerinden biri olan Kuzu balığı, Leka, Çıplak ve İskender balığı olarak da bilinen Akya balığı, genellikle 50 – 100 cm, en çok 180 cm uzunluğa ve 60 kg ağırlığa ulaşabilir. Kabuklu deniz canlıları, yumuşakçalar ve küçük balıklarla beslenir. Kıyıya yakın dip bölgelerde, küçük sürüler halinde yaşar. Çevresindeki diğer balıkları yok edercesine yer. Geçmişte çok avlanılması sebebiyle Akya balığı nesli tükenme tehlikesi altındaki bir balık türüdür. Lüfer ve kofana kadar olmasa da lezzetli bir eti vardır.
Barbunya Balığı ve Özellikleri
Balık Türü : Barbunya Familya : Mullidae Latince adı : Mullus barbatus İngilizce adı : Red mullet
Sıcak ve ılıman suların kumlu, çamurlu sahillerinde, yaklaşık 300 metreye ulaşan derinliklerde sürüler halinde yaşar. Akdeniz'deki balık türlerinden olan Barbun ortalama 12 – 15 cm, en fazla 40 cm boylarındadır. Su sıcaklığına bağlı olarak derinlerden kıyıya doğru mevsimsel göçler yapan Barbunya balığının ömrü ortalama 10 yıldır. Nisan – Haziran arasındaki üreme döneminde 15.000 – 100.000 arasında yumurta bırakır. Etinin lezzeti ve çok avlanması sebebiyle ekonomik değeri yüksek bir türdür.
Genellikle Ege ve Akdeniz’de bulunur. Kaya barbunu, Ot barbunu, Kum barbunu ve Paşa barbunu olmak üzere dört çeşidi vardır. Bunların arasında en değerlisi kaya barbunu olarak bilinir. Sırt bölgesi kırmızı, karnı beyaz olan kaya barbununun sırtında gri leke bulunmaz. Kum ve ot barbununun sırt kısmı gri ve kırmızı renklerin karışımı halindedir. Paşa barbununun ise her iki yanında, sarı renkli bir şerit bulunur. Tekir balığı ile karıştırılan barbunya balığının en lezzetli dönemi, Temmuz – Ekim ayları arasındadır.
Çipura Balığı ve Özellikleri
Balık Türü : Çipura Familya : Sparidae Latince adı : Sparus auratus İngilizce adı : Sea bream
Genelde boyu 20 ila 35 cm arasındadır. Ancak ağırlığı 6-7 kilogram olanlarına da rastlanmıştır. Küçük sürüler halinde denizde dolaşan Çipura balığının çiftliklerde de üretimi yapılmaktadır. Etçil bir balık olup kuvvetli çenesiyle küçük kabukluları ve balıkları avlamakta zorlanmaz. Yaz döneminde sığ bölgelerde, kış döneminde ise 35 – 40 metre arası derinliklerde yaşar. İki yaş üstündeki Çipuralar daha derin bölgelere gider. Üreme dönemleri Ekim – Aralık ayları arasındadır. Bu dönemde 100.000 – 150.000 arası yumurta döker. Ege ve Akdeniz’de yaşayan çipuranın ekonomik değeri çok yüksektir.
Lüfer Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü : Lüfer Familya : Pomatomidae Latince adı : Pomatomus saltator, Temnodon saltator İngilizce adı: Blue fish
Akdeniz, Marmara, Karadeniz, Hint ve Atlas Okyanusu’nda sürüler halinde dolaşan lüfer balığı, göçmen bir balıktır. Yan çizgisi düzdür ve pullarla örtülmüştür, çizgideki pul sayısı yaklaşık olarak 95-100 adettir. Dişleri keskin, sırtı koyu mavi ile yeşilimsi, alt tarafı gümüşi renktedir. Soğuk denizlerde yaşayan lüfer daha yağlı ve daha lezzetlidir. Güneye indikçe eti yavanlaşır. Eylül – Ocak ayları arası lüfer balığının en yağlı ve lezzetli zamanıdır. Büyüklüğüne göre lüfer farklı isimler alır.
Levrek Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü : Levrek Familya : Serranidae Latince adı : Dicentrarchus labrax İngilizce adı: Sea bass
Levrek balığı 20 yıl ömre ve ortalama 50 – 60 cm boya sahiptir. Ancak 1 metre uzunluk ve 10 – 12 kg ağırlığa ulaşanları görülmüştür. 40 santimden küçük levreğe, ispendek adı verilir. Vücudu füzeye benzer ve yan çizgisinde 65-80 arası pul bulunur. Solungaçlarının ucunda dikenimsi bir çıkıntı bulunur. Gövde rengi üst kısmında koyu gri, alt kısmında beyazdır. Denizlerde ve acı su bölgelerinde yaşar. Ilık ve sıcak denizlerin sığ kesimlerinde yaşayan levrek 12 değişik türü vardır. Pek gezici olmayan levrek gençken gruplar halinde dolaşır ancak sonraları tek başına yaşar. Karanlık ve kuytu yerlerde yaşayan levrek, gemi batıklarında veya kaya oyuklarında yuvalanır.
Ocak – Mart ayları arasında 500.000 – 2.000.000 arasında yumurta döker. Eti en lezzetli balık türlerinden olan levreğin ekonomik değeri çok yüksektir.
Orfoz Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü: Orfoz
Familya: Serranidae
Latince adı: Epinepheius
İngilizce adı: Dusky grouper
Boyu ortalama 60 cm olan orfoz balığı en fazla 140 cm olabilir. Ortalama ağırlığı 15 kg. civarında olup maksimum 60 kilograma ulaşabilir. Orfozun kalın derisi ufak pullarla kaplıdır. Vücudu yandan yassı ve ovaldir. Kafa, sırt ve yan kısımlarında yalnızca canlı iken görülen ve öldüğünde kaybolan yeşil, sarı lekeler ve dikey biçimde bantlar bulunur. Alt tarafı üstüne göre daha açık renklidir. Orfoz balığının solungaç kapakları açık renkli ve dikenli, kuyruk yüzgeci ise yuvarlaktır.
Papağan Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü: Papağan Balığı
Familya: Scaridae
Latince adı: Sparisama Cretense
İngilizce adı: Parrot Fish
Yaygın olarak Doğu Akdeniz’de ve seyrek olarak da Ege’de bulunan Papağan Balığı, Iskaroz olarak da bilinir. Sıcak suların sığ, otluk ve taşlık bölgelerinde yaşayan papağan balığı, yaz aylarında ürer ve 800.000 yumurta verir. Deniz yosunları ile beslenir. Az bilinen ancak eti sert ve lezzetli olan bir balıktır. Papağan gibi rengarenk ve büyüleyici bir güzelliğe sahip olan bu balık, ekolojik değeri açısından mutlaka korunmalıdır.
Sinarit Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü: Sinarit
Familya: Dentex Dentex
Latince adı: Linaeus
İngilizce adı: Common Dentex
Sinarit, Karagöz ailesine mensup çevik ve hareketli bir balıktır. 10-15 kg ağırlığa 1-1,5 metre uzunluğa ulaşabilir. Istakozu kolayca kırabilecek kuvvetli çenesi ile tüm kabuklu canlıları kolaylıkla yiyebilir. Yumuşakçalar, mürekkep balığı ve küçük balıklarla beslenir. Kış aylarında 300 metreyi bulan derinliklerde, yaz aylarında ise kıyıların kayalık bölgelerinde küçük sürüler halinde yaşar. Nadir rastlanan bir balık olması ve etinin lezzeti sebebiyle değerli bir balıktır.
